Kengetallen
Het opnemen van financiële kengetallen in de begroting past in het streven naar meer transparantie. Ook geven de kengetallen meer inzicht in de ontwikkeling van de financiële positie en de baten en lasten van de gemeente. Het biedt ook de mogelijkheid om normen te stellen, net als bij de beoordeling van het weerstandsvermogen gebeurt. We relateren de normering zoveel mogelijk aan normen die door de VNG zijn voorgesteld.
In het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) is bepaald dat gemeenten een basisset van vijf financiële kengetallen moeten opnemen in de jaarrekening en begroting:
| Rekening | Begroting | Begroting | Begroting | Begroting | Begroting |
|
|---|---|---|---|---|---|---|---|
Netto schuldquote | 107,3% | 116,2% | 104,8% | 103,9% | 103,0% | 99,5% | < 130% |
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen | 106,4% | 115,3% | 104,2% | 103,4% | 102,5% | 99,0% | < 130% |
Solvabiliteitsratio | 15,1% | 12,8% | 15,2% | 15,4% | 16,1% | 17,5% | >20% |
Structurele exploitatieruimte | >0% | >0% | >0% | >0% | >0% | >0% | >0% |
Grondexploitatie | 6,8% | 6,2% | 7,0% | 4,4% | 3,0% | 0,8% | <10% |
Belastingcapaciteit | 137,9% | 137,4% | 144,5% | 144,5% | 144,5% | 144,5% | 100% |
Ad 1: geen normering, moet in relatie worden gezien met de netto schuldquote
Toelichting
Netto schuldquote en netto schuldquote gecorrigeerd voor alle leningen
Dit cijfer geeft inzicht in het niveau van de gemeentelijke schuldenlast ten opzichte van de eigen middelen. Het geeft een indicatie van de mate waarin de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie drukken. Een laag percentage is gunstig. De VNG adviseert om 130% als maximum norm te hanteren en daarboven de schuld af te bouwen.
De schuldquote van de gemeente Gouda vertoont de komende jaren een dalende tendens en beweegt zich rond de 100%.
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Omdat bij leningen onzekerheid kan bestaan of ze allemaal worden terugbetaald, wordt dit kengetal zowel berekend inclusief als exclusief de doorgeleende gelden. Zo wordt duidelijk wat het aandeel van de verstrekte leningen in de exploitatie is en wat dit betekent voor de schuldenlast. Hoe lager deze percentages, hoe beter.
Solvabiliteitsrisico
Dit cijfer geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger dit percentage, hoe gunstiger dit is voor de financiële weerbaarheid van de gemeente. Dit cijfer geeft dus een soort toekomstvisie weer.
In de periode 2020 tot en met 2023 neemt de solvabiliteit toe van 15,0% tot 17,5%. De VNG hanteert een norm van 20% als minimum.
Structurele exploitatieruimte
Het kengetal ‘structurele exploitatieruimte’ geeft inzicht in welke mate de structurele lasten van de gemeente gedekt zijn door structurele baten. Dit is van belang om te beoordelen in welke mate de gemeente om de eigen lasten te dragen, of welke structurele stijging van de baten of structurele daling van de lasten daarvoor nodig is. Een positief percentage betekent dat incidentele lasten deels uit structurele middelen worden gedekt. Een negatief percentage betekent dat structurele lasten deels uit incidentele baten worden gedekt. De begroting 2020-2023 van de gemeente Gouda laat zien dat structurele lasten volledig en incidentele lasten deels worden gedekt door structurele baten.
Grondexploitatie
De boekwaarde van de voorraden grond moet worden terugverdiend bij de verkoop. Kenmerkend voor grondexploitaties is dat de looptijd meerdere jaren betreft. Naarmate de inkomsten verder in de toekomst liggen, brengt dit meer rentekosten en risico’s met zich mee. Een grondexploitatie van 10% of hoger wordt door de VNG beschouwd als kwetsbaar.
In de periode 2020 tot en met 2023 ligt dit kengetal van de gemeente Gouda “veilig” onder de door de VNG gestelde norm van 10%.
Belastingcapaciteit
Het kengetal ‘belastingcapaciteit’ geeft weer hoe de belastingdruk zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde van alle gemeenten. De ruimte die een gemeente heeft om belastingen te verhogen wordt vaak gerelateerd aan de totale woonlasten voor de burger. Een belastingcapaciteit van 100% betekent dat de woonlasten op het landelijk gemiddelde liggen.
Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met een gemiddelde WOZ-waarde in die gemeente. Een percentage boven de 100% betekent dat de woonlasten per huishouden hoger zijn dan het landelijk gemiddelde. Binnen de gemeente Gouda worden de hoge woonlasten enerzijds veroorzaakt door het relatief hoge aanslagbedrag voor OZB op woningen. Anderzijds komt dit door de stijging van de rioolheffing, die nodig is om de financiering van de riolering toekomstbestendig te maken.
Conclusie
De Goudse schuldquote wordt als neutraal bestempeld, omdat deze onder de VNG-norm van 130% zit. De schuldquote laat meerjarig een dalende trend zien. De solvabiliteitsratio is langzaam aan het toenemen richting de norm van 20%.
De schuldquotes en de solvabiliteitsratio ontwikkelen zich dus de komende jaren in positieve zin met de aantekening dat als gevolg van de hogere ramingen van de exploitatiebaten vanaf 2020 deze quotes (extra) in positieve zin worden beïnvloed. De structurele exploitatieruimte laat zien dat de structurele lasten (waaronder die samenhangend zijn met de schuldenlast van de gemeente (rente en aflossing)), meerjarig volledig worden gedekt door structurele baten. De woonlasten zijn ten opzichte van het landelijk gemiddelde aan de hoge kant. De woonlasten zijn ten opzichte van het landelijk gemiddelde aan de hoge kant. Er wordt een onderzoek gestart om Gouda binnen de top 25 van de duurste gemeenten te laten zakken binnen een periode van 10 jaar.